Posted in leksikologji, semantikë, tagged kalk, ndërkombëtarizmat, turqizmat on April 23, 2011| 3 Comments »
Mes garave të atletikës, gjendet edhe e quajtura hedhje çekiçi, e cila bën pjesë në të njëjtën familje me hedhjen e diskut, të shtizës dhe të gjyles.
Ka një problem me emrin e këtij sporti, megjithatë; objekti që hidhet nuk i ngjan fare çekiçit, pse është një gjyle e rëndë metalike (7.2 kg), e lidhur me kavo çeliku me një dorezë.
Posted in leksikologji, tagged anglicizmat, anglicizmat në shqipen e folur, huazimet nga anglishtja, terminologjia e futbollit on April 16, 2011| Leave a Comment »
Paska një lokal në Tiranë që quhet “Korneri”, ose, për ta thënë me Shvejkun, “Tek Korneri”.
Për së largu, ose nga tryeza e vet, gjuhëtari do ta analizonte këtë emër si huazim nga anglishtja, duke e përfshirë në kategorinë e emërtimeve të shumta, të restoranteve, dyqaneve dhe kafeneve në Tiranë, me emra të huaj, për arsye prestigji ose mode, ose edhe bukurtingëllimi.
Posted in leksikologji, stilistikë, tagged chinoiserie, kinezëri, konteksti jashtëgjuhësor, ksenofobia, profilimi, stereotipizimi on April 15, 2011| Leave a Comment »
Po e ndjekim konfliktin e Ambasadës së ShBA në Tiranë me gazetën Shekulli, konflikt që i referohet drejtpërdrejt një artikulli të Ilir Yzeirit në këtë gazetë.
Posted in fjalëformim, tagged fjala, kompozitat, neologjizmi, njëfjalësimi on April 14, 2011| Leave a Comment »
Një arsyetim i mprehtë i Albin Kurtit (po, i atij Albin Kurti) për semantizmin e fjalës zëvendës, sot në gazetën Shqip:
Zëvendësit zëvendësojnë. Zëvendësit zëvendësojnë atë që duhet zëvendësuar, në rast të mungesës ose pamundësisë. Pra, zëvendësohet ai që mungon ose ai që s’mundet. Zëvendësimi është zëvendësim në kushtet e mungesës së pranisë së atij që, për pasojë, duhet zëvendësuar. Ose: zëvendësimi është zëvendësim kur është bërë e pamundur që të funksionojë ai, që për pasojë, duhet zëvendësuar.
Zëvendësi e zë vendin. Ai e zë vendin e tjetërkujt. Zëvendësi e nënkupton vendin e zbrazët që nuk guxon të mbetet i tillë. Zëvendësi është siguria e vendit. Zëvendësi garanton që vendi do të zihet. Që zëvendësit shkojnë e vijnë porse vendi mbetet. Zëvendësi është aktualitet duke qenë potencialitet. Zëvendësi është sepse mund të zhbëhet. Ai mund të mos mbetet më zëvendës pikërisht duke zënë vendin e atij zëvendës i të cilit është. Zëvendësi është qenia e mundësisë.
Posted in sintaksë, tagged mohimi, nuk para, s'para, zbutja e mohimit on April 12, 2011| Leave a Comment »
Ja një pjesëz disi enigmatike e shqipes: para, në ndërtime të tilla si: nuk para del nga shtëpia, nuk para i pëlqente t’i thërrisnin me emër, libri s’para është shitur.
Për nga origjina, Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe gabimisht e përfshin këtë pjesëz te parafjala para, edhe pse është qartazi fjala për homonimi; me të drejtë Çabej (Studime etimologjike, VI; f. 142) e lidh me greqishten e re πάρα “tepër, fr. trop”, duke e cilësuar si fjalë të toskërishtes.
Posted in pragmatikë, sintaksë, tagged dialogu, mohimi me "jo se", ndërtimi "nuk është se", ndërtimi "nuk se", nuk se, supozimi logjik, thënia dialogjike on April 12, 2011| Leave a Comment »
Ndërtimin:
Nuk është se po ndodh ndonjë gjë e re me këto zgjedhje.
Shqipja e sotme duket ta ketë marrë nga italishtja:
Non è che non mi interessi la commedia, è che sono stanco e vorrei andare a letto.
Megjithatë, në shqipe ka një prirje për ta thjeshtuar ndërtimin në nuk se.
Posted in histori gjuhe, leksikologji, tagged faux amis on April 10, 2011| Leave a Comment »
Editorialin e sotëm të Shekullit, Koloreto Cukali e kish titulluar “Skllevërit me kollare të bardhë”, duke pasur parasysh punonjësit e zyrave.
Është fjala për një përkthim të keq të anglishtes white-collar workers, sikurse e vunë re menjëherë në komentet; anglishtja collar dhe shqipja kollare mund të kenë formën të ngjashme, por u referohen dy gjërave të ndryshme; dhe anglishten collar zakonisht e përkthejmë si jakë (ndërsa shqipja kollare në anglishte do të përkthehej tie).
Posted in fonetikë, sintaksë, tagged mbiemri, ndërtime absolute, rrethanori absolut, rrethanori i kohës on April 8, 2011| Leave a Comment »
Ja një ndërtim i shqipes së folur, ku një mbiemër, i vetëm, funksionon si të ishte rrethanor kohe:
Marika ka qenë shumë e bukur e re.
Mbiemri e re këtu kryen funksionin sintaksor të një fjalie të varur kohore:
Marika ka qenë shumë e bukur kur ishte e re.
Njëlloj do të mund të zëvendësohej me në të ri, në moshë të re, në rininë e saj, etj.
Posted in histori gjuhe, morfologji, onomastikë on April 7, 2011| Leave a Comment »
Shumë nga ata që kanë dëgjuar lajmin për kandidaten e re për Presidente të Kosovës, Atifete Jahjaga, do të jenë ngacmuar nga emri i kësaj gruaje – i pazakonshëm, oriental, pothuajse i huaj në tingëllim. Mendjet me orientim historik, do të shohin atje një shembull të gjallë të nënshtresës turke-osmane në trashëgiminë kulturore shqiptare – edhe tek mbiemri Jahjaga, edhe tek emri Atifete.
Shqipologji 
You must be logged in to post a comment.