Roskop

Fjala Roskop, ndonjëherë edhe rroskop, mund të ketë dalë sot nga qarkullimi, por përdorej ende mbase deri nga fundi i shekullit XX për të shënjuar një orë dore të lirë dhe të cilësisë së keqe (“pa gurë”), që nuk e maste mirë kohën, ose prishej shpejt. Zakonisht në ndërtime si orë roskope, sahat roskop, por edhe më vete (ç’e ke atë roskop; të ta shes unë ty këtë roskopin tim? shiko se mos ta hedhin dhe të japin ndonjë roskop). Fjalorët e shqipes që kam mundur të konsultoj nuk e kanë. Duhet ta ketë origjinën nga një markë orësh, të quajtur kështu nga mbiemri i fabrikantit të tyre Georges Frederic Roskopf, një gjerman i nayralizuar zviceran, i pari që krijoi dhe hodhi në treg një model orësh dore të lira, për “masat punonjëse”. Me kohë, këto orë u njohën me emrin Roskopf. Se nga cila gjuhë ka hyrë fjala në shqipe, kjo mbetet për t’u sqaruar – edhe pse, në çdo rast, do të ketë ardhur së bashku me orët e importuara, zakonisht orë xhepi. Me rezervë, do të shihja si burim të fjalës atë gjuhë ballkanike, tek e cila Roskopf është thjeshtuar në Roskop, edhe pse këta emra sendesh konsumi shtegtojnë lehtë sipas rrugëve tregtare. Nuk po verifikoj dot nëse fjala ka qenë përdorur në turqishte, gjithë duke supozuar se orët e xhepit ndër shqiptarë duhet të kenë hyrë përmes tregjeve të Ballkanit osman.

Read Full Post »