Ndërtimet idiomatike të tipit më vjen mirë, më vjen keq, më vjen rëndë (trajtë e shkurtër dhanore + folja vjen në vetën e tretë + ndajfolje); ose të tjera të ngjashme, të tipit më vjen turp, më vjen inat (trajtë e shkurtër dhanore + folja vjen në vetën e tretë njëjës + emër) njihen dhe janë përshkruar mirë. Në këto ndërtime, folja vjen nuk ka kryefjalë gramatikore (emrat inat, turp nuk do t’i konsideroja si kryefjalë, sa kohë që janë të ngrira morfologjikisht dhe pothuajse të ndajfoljëzuara), ndërsa subjekti i fjalisë shprehet formalisht me dhanoren e trajtës së shkurtër (të krahasohen edhe me më erdhi qejfi, më erdhi uria etj., ku emri ndjekës është përnjëmend kryefjalë).
Posts Tagged ‘ligjërata e zhdrejtë’
Replika të munguara
Posted in pragmatikë, sintaksë, tekstologji, tagged folja vjen, lidhorja, ligjërata e zhdrejtë, ndërtimi "më vjen", paskajorja, paskajorja perifrastike, raportimi i mendimit on March 24, 2011| Leave a Comment »
Mohimi me “jo se”
Posted in pragmatikë, sintaksë, tagged dialogu imagjinar, ligjërata e zhdrejtë, mohimi, mohimi me "jo se", mohimi me "nuk", mohimi me jo, presupozimi on June 14, 2010| Leave a Comment »
Duke krahasuar mes tyre thëniet:
Nuk kisha ndonjë gjë për të shtuar.
Jo se kisha ndonjë gjë për të shtuar.
Vërej se mohimi i drejtpërdrejtë me nuk është i vetëmjaftueshëm dhe i përmbyllur (edhe më i tillë është nuk kam ndonjë gjë për të shtuar).
Pjesëza “jo” me ligjëratën e raportuar
Posted in pragmatikë, tagged anafora, ligjërata e drejtë, ligjërata e zhdrejtë, mosmiratimi, përsëritja, pjesëza "jo po", pjesëza "jo" on June 5, 2010| Leave a Comment »
Një ndërtim i shqipes së folur, me pjesëzën jo të përsëritur, në krye të çdo segmenti të cituar nga fjalët e dikujt tjetër (ligjëratë e drejtë e raportuar):
P: Vajti Hidajeti të ankohej për plehrat?
Q: Vajti po nuk bëri dot punë. Hidajeti si Hidajeti, nuk nxjerr dot qimen nga qulli. Jo nuk gjeta njeri në zyrë, jo nuk ma varën, jo më lanë të prisja, jo më thanë të shkoja te shefi i mjedisit, jo më nxorën përjashta, jo më thanë të vija nesër, jo më kërkuan dokumente shtesë…
Këtu, pjesët me korsive janë ato pjesë të ligjëratës së Q-së, të cilat rimarrin thënie të supozuara të Hidajetit.
Paskajorja në ndërtime kundërshtore (II)
Posted in morfologji, pragmatikë, tagged citimi, ligjërata e zhdrejtë, paskajorja on February 16, 2010| Leave a Comment »
Gramatikanëve të shqipes që janë marrë me analizën e ndërtimeve me paskajore të tipit për të lexuar, e lexova duket se u ka shpëtuar një aspekt ka të bëjë me dinamikën e citimit në bisedë.
Verifikimi i thënies
Posted in pragmatikë, tagged interteksti, ligjërata e zhdrejtë, ndajfolja si, pjesëzat thirrore, rimarrja on February 12, 2010| Leave a Comment »
Një shembull përdorimi i ndajfoljes pyetëse si, që nuk më rezulton i përshkruar në gramatikat:
Dëshirorja me ndërtime kushtore
Posted in sintaksë, tagged dëshirorja, fjalitë kushtore, ligjërata e zhdrejtë on January 7, 2010| Leave a Comment »
Një nga përdorimet më idiomatike të mënyrës dëshirore (në të tashmen dhe të kryerën), në shqipen e sotme sidomos të folur, ndeshet në fjalitë e varura kushtore, të ndërtuara me lidhëzën në:
Në ardhtë njeri, le të presë derisa të kthehemi.
Kush do të kujdeset për ju, në u sëmursha unë?
Do t’ia dalim mbanë, në e dhëntë Zoti.
Në më paçin gënjyer, po ju gënjej edhe unë.
Vetë shprehja lidhëzore në qoftë se (së bashku me variantin në qoftë që) përmban një dëshirore të foljes jam, të paraprirë nga lidhëza në.
Habitorja dhe ligjërata e zhdrejtë
Posted in pragmatikë, sintaksë, tagged habitorja, ligjërata e zhdrejtë, thashethemi on December 29, 2009| Leave a Comment »
Mënyra habitore e foljes përdoret rëndom për të përcjellë ligjëratën e zhdrejtë, ose në funksion “rrëfimor” (modaliteti i thashethemit).
Të krahasohen dy thëniet e mëposhtme:
Mora vesh se Lutfiu është ndarë nga gruaja.
Më thanë në pazar se Lutfiu qenka ndarë nga gruaja.
E dyta përmban një habitore; e cila nuk shpreh doemos habinë e folësit, por më shumë distancimin e tij nga vërtetësia e çka po raportohet. Me fjalë të tjera, folësi nuk bëhet garant për çfarë po thotë; e vërtetë është vetëm që atij i kanë thënë në pazar se Lutfiu është ndarë nga gruaja, por nëse kjo ka ndodhur vërtet, nuk dihet.
Shqipologji 